Ryby

Szczupak
 

 Występowanie:szczupak występuje w stawach i wyrobiskach, jeziorach, zb. zaporowych, rzekach średnio nizinnych, rzekach wielkich nizinnych.

 Morfologia: szczupak kiedy płynie, wygląda jak „wodna strzała”. Tułów szczupaka wydłużony, mocno przewężony przed nasadą płetwy ogonowej, głowa z przodu spłaszczona, płetwa grzbietowa przesunięta w tył, aż nad płetwę odbytową. Szczupak ma ciało mało elastyczne, dlatego pływa i atakuje przeważnie w linii prostej, czasami szerokim łukiem. Być może przyczyną tego „usztywnienia” są silnie rozwinięte mięśnie tułowia, niezbędne jednak do przezwyciężenia dużej siły bezwładności ciała. Szczupak startuje przecież do ataku z miejsca i to w ułamku sekundy, napotyka więc od razu na duży opór wody.

 Żerowanie: gdy szczupaki ryby osiągają długość około 20 mm i zjada pierwszą rybę, przechodzi zdecydowanie na ten pokarm. Szczupak najpierw żywi się larwami płoci, która właśnie w tym czasie odbywa tarło, a następnie larwami i narybkiem innych ryb karpiowatych, kolejno przystępujących do rozrodu. Gdy ma 4,5cm, ryby stanowią 50% jego menu, a gdy osiąga 5,5cm są pokarmem zasadniczym.

 

Karp










• Występowanie: w naturalnych warunkach karp przebywa w wodach stojących lub wolno płynących. Sprawdzonymi siedliskami karpia są stawy, jeziora nizinne, zbiorniki zaporowe, stawy i wyrobiska.

• Morfologia: karpie ryby posiadają wydłużone ciało, bardzo lekko bocznie ścieśnione, linia boczna jest słabo zaznaczona; głowa duża z wysuwaną paszczą wyposażona w cztery małe, krótkie wąsiki. Karp przybiera ciemnobrunatne i żółtobrunatne barwy w zależności od warunków środowiskowych. Otwór gębowy z dwoma małymi wąsikami przy górnej wardze oraz dwoma mniejszymi w kącikach warg.

• Żerowanie: karp żeruje głównie przy dnie, wyjadając szczątki organiczne np. nasiona roślin. Jego pokarmem są także drobne zwierzęta wodne, m.in. owady i ślimaki. Karp odżywia się drobnymi zwierzętami wodnymi, owadami i ślimakami.

 

Sum









 Występowanie: sum występuje w jeziorach, zb. zaporowych, rzekach średnich nizinnych, rzekach wielkich nizinnych.

 Morfologia: sum charakteryzuje się przede wszystkim dużą, szeroką i spłaszczoną głową z obszerną paszczą uzbrojoną na brzegach w gęste, liczne i drobne ząbki. Jednak najbardziej zwracają uwagę wąsy suma: dwa najdłuższe, ruchome, wyrastają na szczęce górnej i sięgają aż do płetw piersiowych, cztery krótsze znajdują się na żuchwie. Sum ma nagie ciało, z boków lekko ścieśnione, grzbiet ciemny, oliwkowozielony, brzuch biały, na bokach nieregularne ciemnobrunatne plamy.

 Żerowanie: sumy ryby nie polują tak jak szczupak, sandacz czy okoń według jednej, wrodzonej metody. Czasami jak przysłowiowa burza sum wpada w stado białej ryby i chwyta co popadnie, kiedy indziej w świetle księżyca nie daruje nawet samotnej rybce przepływającej w pobliżu jego stanowiska, nierzadko uderzając potężnym ogonem w ławicę białorybu, po czym wyjada ogłuszone rybki. Mniejsze sumy potrafią też niczym sandacze uganiać się za sporymi płociami czy leszczami.

 

Sandacz










 Występowanie: stawy i wszelkiego rodzaju wyrobiska, jeziora, zbiorniki zaporowe, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne, przybrzeżne strefy Morza Bałtyckiego.

 Morfologia: sandacze ryby wyróżniają się zdecydowanie wydłużonym ciałem i małą głową, grzbiet ma zielono-szary kolor, a brzuch jest biały. Jedyną wspólną z popularnym garbusem cechą sandacza, są ciemne, poprzeczne smugi, które występują u tej ryby na bokach ciała. Sandacz wyróżnia się także dwiema stykającymi się ze sobą płetwami grzbietowymi, które rzadko są od siebie oddalone. Do specyficznych cech tej ryby zaliczamy również liczne, ciemne plamy, które zaobserwować można na błonach pomiędzy promieniami płetw grzbietowych i ogonowej. Niesamowity wygląd nadają sandaczowi lekko opalizujące oczy, które w nocy, w świetle latarki, świecą na czerwono.

 Żerowanie: wylęg i narybek sandacza odżywia się planktonem, potem fauną denną, a po osiągnięciu długości 5 – 10cm przechodzi na drapieżny tryb życia - zjada larwy ważek, pojedyncze ośliczki, larwy chruścików, żaby, często także dżdżownice. Morfologia ryby - wąskie gardło, sprawia, iż podstawowym pokarmem dorosłego sandacza są stynki i ukleje, czasami małe leszcze i karpie. Sandacz odżywia się dwa razy w ciągu doby - napierw o brzasku, a potem tuż przed zachodem, najczęściej przed samym zmrokiem

 

Okoń

autor zdjęcia: www.garbus.wedkuje.pl

 Występowanie: stawy i wyrobiska, jeziora, zb. zaporowe, rzeki górskie, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne, płytkie wody przybrzeżne Bałtyku.

 Morfologia: okonie ryby mają ciało wyraźnie wygrzbiecone i pokrywają je drobne, ostre łuski, zachodzące na siebie dachówkowato i bardzo głęboko osadzone w kieszeniach skórnych. Maleńkie ząbki na ich zewnętrznej stronie nadają jego ciału charakterystyczną szorstkość w dotyku. Kości pokrywy skrzelowej posiadają ostry kolec, którym możemy boleśnie się ukłuć. Grzbiet okonia jest najczęściej ciemnoturkusowy, boki zielonożółte, układa się na nich prostopadle od pięciu do dziewięciu charakterystycznych ciemnych smug.

 Żerowanie: narybek początkowo odżywia się planktonem, później organizmami bezkręgowymi, a w momencie gdy najbardziej żarłoczne osobniki w stadzie młodych okoni, żyjących w trudnych warunkach, osiągają odpowiednie rozmiary (10-15cm), natychmiast zaczynają odżywiać się mniejszymi od siebie rybami. Nie gardzą przy tym przedstawicielami własnego gatunku. Jeżeli w danym zbiorniku występują już cierniki, to wtedy one stanowią główną zdobycz młodych drapieżców. Niektóre okonie, mające dziesięć do dwunastu centymetrów długości, są już prawdziwymi rybami drapieżnymi. Z drugiej jednak strony ciągle jeszcze potrafią zaspokajać głód, ryjąc w mule lub zawzięcie polując na ośliczki.

 

Leszcz







 Występowanie: leszcz jest gatunkiem powszechnie występującym w polskich wodach, jeziorach, zb. zaporowych, rzekach średnich nizinnych, rzekach wielkich nizinnych, nie występuje jedynie w rzekach górskich oraz zimnych potokach. Ulubiojne miejscówki tej ryby to słabo zasolone wody strefy przyujściowej o słabym nurcie i mulistym dnie.

 Morfologia: leszcz ma bardzo mocno bocznie ścieśnione ciało, wysokie w stosunku do długości; płetwa ogonowa głęboko, chorągiewkowato wcięta; głowa mała z wysuwaną paszczą skierowaną ukośnie ku dołowi. Kolor grzbietu jest ołowiany, bądź czarny z charakterystycznym zielonym połyskiem. Boki są zdecydowanie jaśniejsze, metaliczne, a brzuch biały i perłowy (u starszych okazów raczej złocisty). Płetwy nieparzyste ciemnoszare; parzyste jasnoszare.

 Żerowanie: można go spotkać w okolicach pokładów dennych osadów, gdzie poszukuje larw owadów, skorupiaków, mięczaków iskąposzczetów. Generalnie pokarm tej ryby stanowią właśnie drobne zwierzęta wodne zalegające w mule.

 

Kleń

 

• Występowanie: kleń występuje w jeziorach, rzekach górskich, rzekach średnio nizinnych.

• Morfologia: kleń to jedna z najczęściej poławianych ryb w polskich wodach. Kleń ma ciało wydłużone i walcowate, lekko spłaszczone bocznie. Łuski są duże, z szarą lub czarną obwódką i tworzą na całym ciele wzór siatki. Ubarwienie grzbietu jest szarobrązowe z zielonym odcieniem, boki są jaśniejsze, często złote, a brzuch biały. Płetwy grzbietowa i ogonowa są szarozielone z odrobiną czerwieni, a płetwy odbytowa i brzuszne pomarańczowoczerwone.

• Żerowanie: kleń żywi się bezkręgowcami, starsze odżywiają się głównie mniejszymi rybami i innymi drobnymi kręgowcami. Kleń lubi również owoce. Latem kleń nie potrafi się obejść bez pokarmu roślinnego, który stanowi aż połowę objętości jego naturalnego pożywienia. Szczególnie większe klenie wykazują upodobanie do roślin z liśćmi. Lwią część pokarmu zwierzęcego stanowią małe ryby, na które klenie najnormalniej w świecie polują. Kleń staje się rybą drapieżną szczególnie zimą.

 

Boleń









• Występowanie: boleń występuje w rzekach wielko nizinnych, rzekach średnio nizinnych.

• Morfologia: boleń w naszych wodach to najbardziej drapieżny, obok klenia, przedstawiciel rodziny karpiowatych. Już sylwetka boleń znamionuje dobrego pływaka, a płetwy dodatkowo to potwierdzają - są długie i dobrze rozwinięte. Szczególnie ogonowa jest duża, jak na typowego drapieżnika przystało. Boleń ma sporą głowę, z charakterystyczną paszczą o dolnej szczęce nieco dłuższej od górnej, a przy tym lekko hakowato podgiętej, co nadaje mu wyraz zadziornego zabijaki.

• Żerowanie: boleń - niewielkie, młode osobniki do 40cm. długości, żyją w stadach i odżywiają się przede wszystkim wodnymi bezkręgowcami – chruścikami i jętkami – tylko w niewielkim stopniu uzupełniając dietę wylęgiem innych ryb. Duże bolenie polują nie tylko na ukleje. Atakują jelce, klenie, a nawet płocie. W spokoju pozostawiają tylko ryby o wysokim ciele – krąpie i leszcze. Boleń poluje nie tylko przy powierzchni wody, równie często atakuje ryby przebywające przy dnie: kiełbie i świnki

 

Lin










• Występowanie: jeziora, zb. zaporowe, stawy i wyrobiska, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: liny ryb mają ciało pokryte drobnymi łuskami jest zwarte i mocno zbudowane o szerokim trzonie ogonowym. Otwór gębowy jest poziomy, a w jego kącikach znajduje się po jednym krótkim i miękkim wąsiku. Grzbiet ma najczęściej ma kolor ciemnozielony lub ciemnobrązowy, boki są jaśniejsze i mosiężnie połyskujące, natomiast strona brzuszna żółtawobiała.

• Żerowanie: lin w okresie młodocianym żywi się planktonem, później jego pokarm stanowią małe zwierzęta denne - robaki, ślimaki, larwy owadów, mięczaki, a także rośliny i ich na pół przegniłe części.

 

Amur

 

• Występowanie: amur był w Polsce introdukowany od połowy lat 60. w jeziorach konińskich oraz jeziorze Dgał Wielki na Pojezierzu Mazurskim, skąd przedostał się również do innych zbiorników wodnych. W późniejszym czasie amur został zasiedlony także w rzekach.

• Morfologia: amury ryby swoim wydłużonym, wrzecionowatym, bocznie spłaszczonym ciałem przypominają klenia. Linia boczna przebiega wyraźnie lekkim łukiem od płetwy ogonowej do górnej krawędzi wieczka skrzelowego

 

Karaś










• Występowanie: jeziora, zb. zaporowe, stawy i wyrobiska, rzeki średnie nizinne, rzeki wielkie nizinne.

• Morfologia: karaś to gatunek bardzo popularny w naszych wodach. Występuje w dwóch odmianach - rodzimej zwanej też pospolitą oraz srebrnej zwanej czasem japońską. Ciało karasia jest silnie wygrzbiecone, krępe i bocznie ścieśnione. Karaś ma ubarwienie brunatnozłociste z zielonkawym połyskiem, brzuch żółtawy lub biały. Płetwy piersiowe i brzuszne przy nasadzie są lekko zaczerwienione. Na trzonie ogona znajduje się charakterystyczna, ciemna plama.

• Żerowanie: karasie ryby żywią się drobnymi, dennymi bezkręgowcami zwłaszcza larwami ochotkowatych i jętek, a także roślinami wodnymi.